Dayanışma

Bir adama balık vermek mi yoksa ona balık tutmayı öğretmek mi daha doğrudur?

Dayanışma

Başı dertte olan bir arkadaşının yardımına koşan bir arkadaş. Bir gülümseme ve nazik bir sözle doktorun gününü aydınlatan bir hasta. Sınıftan atılan arkadaşını savunan öğrenci. Çocuğuna bakan bir ebeveyn. Bir sandviçi paylaşan iki evsiz insan. Çocuk bakımı için bir araya gelen aileler. İhtiyacı olan bir aile için fon toplayan bir hayır kurumu. Depremden etkilenen bir ülkenin yardımına koşan bir ülke. Sel felaketinin yaralarının sarılmasına yardımcı olan gönüllüler. Başka bir adam için kapı tutan bir adam. Bireylerin sivil bir girişimde bir araya gelmesi. Ülkelerin ortak bir hedef için bir araya gelmesi. Bunların hepsi dayanışma biçimleridir. Fakat gerçekten nedir ki bu dayanışma?

Dayanışma nedir?

İnsanlar sosyal varlıklardır ve kendimizi bulabilmek için birbirimizle bağlantı kurmamız gerekir. Dayanışma, insanlar veya topluluklar arasında güçlü bir bağ anlamına gelir ve toplumun işleyişinin temelini oluşturur. Dayanışma birbirimizle olan ilişkiye dayanır, aldığımızı kendi aramızda adil bir şekilde paylaşmanın ve başkalarının bize davranmasını istediğimiz gibi başkalarına davranmanın doğru olduğunu bilmeye dayanır. Birbirimize karşı sorumlu olmak, başkalarının yararı ve korunması için hareket etmek anlamına gelir.

Dayanışma sosyal yardımdan daha fazlasıdır, çünkü dayanışma ihtiyaç sahibi bir bireyin sadece fiziksel ihtiyaçlarını karşılamakla değil, kişinin onunla olan ilişkileriyle de ilgilidir.

Dayanışma, insanlar veya topluluklar arasında güçlü bir bağ anlamına gelir ve toplumun işleyişinin temelini oluşturur. Birbirimize karşı sorumlu olmak, başkalarının iyiliği ve korunması için hareket etmek anlamına gelir.
Dayanışma, insanlar veya topluluklar arasında güçlü bir bağ anlamına gelir ve toplumun işleyişinin temelini oluşturur. Birbirimize karşı sorumlu olmak, başkalarının iyiliği ve korunması için hareket etmek anlamına gelir.

Dayanışma Sorumluluğu

Herkes kendi kapasitesine uygun olarak dayanışma içinde olabilir ve bundan sorumlu olabilir. Bir birey toplumda ne kadar çok güce sahipse, sorumluluğu da o kadar büyük olur. Örneğin, ebeveyn sorumluluğu (çocuklara karşı) veya siyasi sorumluluk (politikacıların liderlik ettikleri insanlara karşı) söz konusudur.

Şair Simon Gregorčič, “Bir insan yalnızca içinde bulunduğu koşulların ona emrettiği şeyi yapmakla yükümlü değildir, aynı zamanda yapabileceği şeyi de yapmakla yükümlüdür,” der.

Bazıları daha büyük bir sorumluluğa sahip olsa da, hiç kimse bundan yoksun değildir, çünkü dayanışma sadece (mali, maddi) yardımla ilgili değildir, aynı zamanda bir insanın durumunda onunla birlikte olmak, onunla nefes almak, zamanı, duyguları paylaşmak ve şefkat göstermekle ilgilidir, bu da herkesin sorumluluğudur.

Dayanışma üç düzeyde gerçekleşir: kişiler arası, sistemik ve örgütsel.

Bireylerarası Dayanışma

Dayanışmanın en temel düzeyi bireylerarası düzeydir. Devamında, bireyler arasındaki somut ilişkilerle ilgili olduğu için çoğu insan tarafından en iyi şekilde anlaşılan düzeydir. Bu olmadan, “insan insanın kurdudur” ilkesine göre yaşıyor olurduk- her biri kendisi için yaşar ve başkaları için tehlike oluştururdu.

Bireylerarası dayanışma kişinin hemcinslerinin iyiliği için yapabileceği her şeyde kendini gösterir:

  • Karşılıklı ilişkiler içinde,
  • Bireylerin birbirlerine verdikleri yardımda yatar,
  • Paylaşma ve ihtiyaca göre mal alışverişinde bulunma,
  • İhtiyaç sahibi bireylerle ilgilenmek (maddi, duygusal, zihinsel).

Kişiler arası düzeyde bir dayanışma tutumu, daha yüksek düzeylerde dayanışmanın temeli ve ön koşuludur. Dayanışmanın tüm biçimleri ilişkilere dayanır. İnsanlar birey olarak birbirleriyle dayanışma içinde oldukları gibi, farklı topluluklar (sınıf sınıfla, toplum toplumla veya ülkeler birbirleriyle) arasında da dayanışma ortaya çıkabilir.

Solidarnost na ravni združenj

Dernekler Düzeyinde Dayanışma

İnsanlar topluluklar oluşturur ve farklı gruplara aittir. Örneğin geçmişte bunlar kabileler veya loncalar iken, bugün bile geniş aile, nesil, sosyal sınıf, yerel topluluk, sınıf, okul, dernek, şirket, endüstri, spor kulübü, siyasi parti ve diğerleri gibi yapıları biliyoruz.

Aynı grubun üyeleri birbirlerine yardım eder ve diğer üyelerin gelişimini ve başarısını sağlar. Kişiler arası ilişkilere ek olarak, topluluklar topluluk düzeyinde dayanışma mekanizmaları geliştirir.

Pratikte bu, topluluk içinde daha zayıf, yoksul veya ihtiyaç sahibi üyelere yardım edecek yapılar kurmak anlamına gelir. Bu, bir grup içinde yardım, bir kulüp veya kuruluş içinde bir fon, hayır kurumları ve insani yardım kuruluşları (örneğin Karitas) aracılığıyla yardım veya çeşitli derneklerin, vakıfların çalışmaları olabilir. Her üye kendi yeteneği ve muhakemesine göre katkıda bulunur.

Kulüp Dayanışma Fonu: Yarışmaya hazırlık maliyeti kişi başı 100 Avro’dur. Daha yoksul bir aileden gelen kulüp üyelerinden biri bunu karşılayamadığı için, diğer ekip üyeleri hazırlık için 110’ar Avro katkıda bulunuyor. Bu şekilde, daha yoksul bir üye daha düşük bir maliyetle onlara katılabilir.

Kulüp Dayanışma Fonu: Yarışmaya hazırlık maliyeti kişi başı 100 Avro’dur. Daha yoksul bir aileden gelen kulüp üyelerinden biri bunu karşılayamadığı için, diğer ekip üyeleri hazırlık için 110’ar Avro katkıda bulunuyor. Bu şekilde, daha yoksul bir üye daha düşük bir maliyetle onlara katılabilir.

Sistemsel Dayanışma

Dayanışma aynı zamanda sistematik olarak, yerel, il veya ulusal yönetimler aracılığıyla ve hükümetler arası düzeyde de düzenlenebilir. Sosyal güvenlik, sağlık sigortası, eğitim, emekli maaşları bu şekilde düzenlenmiştir.

Devlet ya da başka bir hükümet biçimi, çoğunlukla gelirle orantılı olarak (zenginler yoksullardan daha yüksek vergi öder) vatandaşlardan vergi toplar ve daha sonra bu vergileri toplumda ihtiyacı olan ya da kendi geçimini sağlayamayan (örneğin yaşlı, hasta, genç, işsiz, evsiz oldukları için) bireylere dağıtır.

Nesillerarasılık: Dayanışma genellikle bir alışveriş şeklinde gerçekleşmez: sen bana ver, ben sana vereyim. Ebeveynler çocuklarına bakar, onların çocukları da kendi çocuklarına bakar ve bu böyle devam eder. Mevcut çalışanlar, mevcut emekliler için emekli maaşı ödemektedir, gelecekteki çalışanlar ise daha sonra emekli olacak mevcut çalışanlar için ödeme yapacaktır.

Kişiler arası dayanışma ve dernek düzeyinde dayanışma gönüllülük esasına dayanır. Hiç kimse (kendi vicdanımız dışında) bizi ihtiyacı olan bir kişiye yardım etmeye, zamanımızı ve uzmanlığımızı bağışlamaya ya da kaynaklarımızın bir kısmını bir hayır kurumuna aktarmaya zorlayamaz. Ancak sistemik dayanışma istemsizdir çünkü vergi ödemek zorunda bırakılıyoruz.

Doğal Afet:Doğal Afet: Bir bölge selden etkilendiğinde, farklı dayanışma biçimleri ifade edilebilir.

İlk olarak, can ve mal kurtarmaya yardımcı olmak. Ardından geçici yardım (evlerine dönene kadar barınma ve yiyecek), hasarı onarmak için yardım (mali yardım, gönüllü çalışma, giysi, ev aletleri vb. bağışları).

Yardım sistematik olabilir (Devlet yardımı sağlar) ya da bireyler kendileri veya hayırsever kuruluşlar aracılığıyla organize olabilirler.

Bir diğer önemli husus ise maddi olmayan dayanışma, etkilenenleri dinlemek, sempati duymak ve desteklemektir. Bu, özellikle aile üyelerinin kaybı söz konusu olduğunda önemlidir. Son olarak dayanışma, sel riskini azaltmak amacıyla su yollarının temizlenmesi, bina düzenlemeleri ve çevresel bakım konularında gösterdiğimiz özenle de ifade edilebilmektedir.

 

Gerçek anlamda dayanışmaya dayalı bir toplumda, dayanışmanın her üç biçimi de yeterince geliştirilmeli ve birbirini tamamlamalıdır. Bunlardan herhangi birinin eksikliği, gerçek dayanışmanın gelişmesini engeller.

Gerçek Dayanışmanın Gelişmesinin Önündeki Engeller

Her ilişki ya da her yardım biçimi dayanışma değildir. Bir kişiyi pasifleştiren yardım gerçek anlamda dayanışma değildir. Yardımın, diğerini etkileme ve hatta ona bağımlı olma karşılığında şart koşulması da dayanışma değildir.

Gerçek bir dayanışma bağı, ilgili herkesin insanlık onuruna saygı duyar. İhtiyacı olan kişiyi bağımlı hale getirmez, aksine onu ayağa kaldırır. Kendisi için daha iyi bir hayatı birlikte yaratabilmesi için onu harekete geçirir. Şimdi üç örneğe bakalım.

Aç bir insana günde bir öğün yemek vermek (uzun vadede) gerçek bir dayanışma değildir. Bu onu yardıma bağımlı hale getirir. Ona yiyecek vermenin yanı sıra, gelecekte kendi yiyeceğini nasıl yetiştireceğini ya da kazanacağını öğretmemiz ya da ona yardımcı olmamız gerekir.

Başka (daha fakir olan) bir ülkeye mali ya da insani yardım sağlayan ve daha sonra bunu o ülkenin doğal kaynaklarını ele geçirmek ya da kendi stratejik çıkarlarını ilerletmek için kullanan bir ülke dayanışma değil, bir tür sömürü sergilemektedir. Ülkeler arası dayanışma yardımı, ihtiyaç sahibi ülkenin kendi ayakları üzerinde durmasına ve potansiyelini özgür ve bağımsız bir şekilde geliştirmesine yardımcı olan ve böylece gelecekte yardıma ihtiyaç duymamasını sağlayan yardımdır.

Dayanışmaya dayalı bir sosyal destek sistemi bireyi devlete bağımlı kılmaz, aksine onu çalışmaya ve kendi potansiyelini geliştirmeye teşvik eder. Kendilerine bakabilmelerini sağlar (fiziksel koşullar nedeniyle bunu yapamadıkları sürece – örneğin engellilik). Sadece geçici olarak çalışabilen işsizleri destekler ve aynı zamanda onları başka iş türleri bulmaları için teşvik eder ve eğitir.

Dayanışma, gerçekten ihtiyacı olmadığı halde yardımdan faydalanabilecek olan alıcı tarafından da suiistimal edilebilir.

Gerçek bir dayanışmanın gelişmesinin önünde de engeller mevcuttur:

  • Bireycilik kültürü: Herkesin yalnızca kendini düşündüğü bir kültürde, ilişkiler diğerini sömürmeye indirgenir: “Seninle yalnızca bundan fayda sağlıyorsam ilişki içindeyim.” Kayıtsızlık, bencillik ve egoizm dayanışmayı yok eder.
  • Kabullenmeme ve yardım etmeme kültürü: Başkalarına yardım etmeden ve ihtiyaç anında yardımı kabul edecek alçakgönüllülük olmadan dayanışma toplumu olamaz.
  • Diğerinin kültürünü anlamamak: Diğerinin kültürüne saygı duymadığımız bir ilişki dayanışma ilişkisi değildir. Dolayısıyla aç bir Müslüman’a bir kutu domuz eti göndermeyeceğiz çünkü dini bunu yemesini yasaklıyor.
  • Sadece sistemik dayanışma biçimlerine güvenmek: Sadece kaynakların devlet tarafından yeniden dağıtımına dayanan bir toplum, ötekine karşı sorumluluğu teşvik etmez, insan özgürlüğünü sınırlar ve toplumda ilişkiler ve uyum inşa etmez. Bireyler başkaları için sorumluluk almazlar çünkü herkes kendilerine yardım etmesi için devlete, sisteme güvenir.

Dayanışma Türleri

Dayanışma deyince aklımıza ilk olarak maddi yardım geliyor. Bu, insanların belirli ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmanın yaygın ve önemli bir biçimidir, ancak dayanışmanın tek biçimi değildir. Dayanışma bilgi, zaman, ilgi, mal paylaşımı, hafıza, gelenek, bilgelik ve empati şeklinde de olabilir.

Gerçek dayanışmaya sıcaklık, şefkat, dikkat, empati, merhamet, adalet duygusu, dinleme gibi erdemler rehberlik eder.

Zaman yönetimi: zaman, dayanışma içinde paylaşılabilecek bir değerdir. Boş zamanlarımızın bir kısmını yaşlı ve yalnız bir teyzeyi ziyaret etmek, bir sınıf arkadaşımıza, bir tanıdığımıza yardım etmek ya da gönüllü olarak çalışmak için kullanabiliriz.

Dayanışma aynı zamanda sesi olmayan veya toplumda tanınmayanların (örneğin yoksullar, hastalar, doğmamışlar, göçmenler, dezavantajlı gruplar, engelliler) sesi olmaktır. Akla ilk olarak medyada öne çıkarılan azınlıklar gelse de, savunuculuk sınıfta, işyerinde, konuşmaya cesaret edemeyenleri dinlediğimizde ve desteklediğimizde, özellikle de başkaları tarafından alay konusu edildiklerinde başlar.

Marjinal grupların çıkarlarına olmayan kendi siyasi hedeflerine ulaşmak için bu grupların savunuculuğunu yapmak dayanışmanın kötüye kullanılmasıdır.

Kapanış

Dayanışma, insan birlikteliğinin temel taşıdır. Dayanışma içindeki bir toplum için üç düzeyde dayanışma gerekir: kişiler arası, örgütsel ve sistemik.

Her birey, elindeki kaynaklarla kapasitesine göre dayanışma içinde hareket etmekle yükümlüdür. Dayanışma, ötekini bağımlı hale getirmemesi, ötekinin potansiyelini yükseltmesi, onu harekete geçirmesi, kültürünü dikkate alması, yardımı şarta bağlamaması ve yardım alan tarafından istismar edilmemesi temeline dayanmaktadır.